Nobel Ödülü Nedir? Hangi Kategorilerde Verilmektedir?

Nobel Ödülü, Dünya’nın en prestijli ödüllerinden biri olarak kabul edilmektedir. Her yıl olduğu gibi bu yılda sahiplerini arıyor. Peki nobel ödülü nedir? Hangi kategorilerde verilir? Ülkemizin nobel ödüllü bilim insanları kimlerdir?

Bu yazıda, Nobel ödülleri hakkında tüm merak ettiklerinizin yanıtını bulacaksınız. Çok daha fazlası yazımızın devamında.

Nobel Ödülü Nedir?

Nobel ödülü, son bir yıl içerisinde uluslararası anlamda insanlığa büyük katkı sağlayacak eser ve icatların sahiplerinin başarılarını takdir etmek adına verilmektedir.

İsveç Akademisi tarafından akademik başarıları desteklemek adına verilen dünya çapında bilinen en prestiji ödül olarak kabul edilmektedir.

Nobel Ödülü’nü daha iyi anlamak için tarihçesini bilmekte fayda var. Öyleyse ilk nobel ödülü kime verildi ve bu ödülü vermek kimin fikriydi? Aşağıda bu kısma birlikte göz atalım.

Nobel Ödülü’nün Tarihçesi Nedir?

Nobel Ödülleri Alfred Nobel’in 1895 yılında yapmış olduğu vasiyeti doğrultusunda 1896 yılı itibariyle her yıl Nobel Vakfı tarafından düzenlenen törenle birlikte verilmektedir.

Nobel Ödülleri 1896’dan bu yana her yıl, kurucusu olan Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık tarihinde verilmektedir.

Nobel Ödülleri Hangi Alanlarda Verilir?

Bu anlamlı ödül, altı farklı kategoride gerçek ve tüzel kişi ve kurumlara verilmektedir. Her bir ödülü farklı komite teslim etmektedir.

Fizik, Kimya ve Ekonomi alanlarındaki nobel ödülü takdimini Karolinska Enstitüsü yaparken, edebiyat alanındaki nobel ödülleri ise Norveç Nobel Akademisi tarafından verilmektedir.

Nobel Barış Ödülleri sahipleri, Norveç Parlamentosu’nun seçmiş olduğu beş kişiden oluşan jüri kurulu tarafından belirlenmektedir.

Nobel Ödüllerinin verildiği kategoriler yıllar içerisinde çeşitlenmiş olup, günümüzde toplam 6 dalda verilmektedir. Başlıca Nobel Ödülleri Kategorileri;

1. Nobel Edebiyat Ödülü

2. Nobel Ekonomi Ödülü

3. Nobel Fizik Ödülü

4. Nobel Tıp Ödülü

5. Nobel Kimya Ödülü

6. Nobel Barış Ödülü

Nobel Ödülleri Kimlere Verilir?

Nobel Ödülü almaya hak kazanan kişiler belirli kriterleri dahilinde seçilmektedir. Bununla birlikte Nobel Barış Ödülü sahiplerinin belli bir statüde bulunması gerekir. Bilhassa devlet adamları içerisinden ödül adaylarını, Uluslararası Hukuk Enstitüleri belirlemektedir.

Nöbel ödülü sahipleri ve çalışmaları hakkındaki bilgiler, tören sırasında yapılan açıklamalarda gerçekleşmektedir. Ödüllerin dereceleri ve teslim sırası, kategori ve statüye göre farklılık göstermektedir.

Nobel Ödülü almaya hak kazanan kişilerin törende aldıkları şu şekildedir;

· Nobel diploması

· Nobel madalyası

· Nakit para ödülü (11 Milyon İsveç Kronu yaklaşık 990.000 dolar)

Eğer Nobel kazanan birden fazla kişi varsa ödül tutarı, kazananlar arasında eşit şekilde paylaştırılmaktadır. Ayrıca kaznaan kişinin nakit parayı alabilmesi için konferans vermesi gerekmektedir.

Nobel Ödülü Alan Türk Bilim İnsanları

Orhan Pamuk 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü alarak ülkemizi temsil etmiştir. Orhan Pamuk “Kırmızı Saçlı Kadın” adlı eseriyle ülkemizde Nobel Ödülü’ne sahip ilk yazardır.

Ahmet Üzümcü “Kimyasal Silahların Yasaklanması” konulu çalışmasıyla 2013 yılında Nobel Kimya Ödülü almaya hak kazanan ilk bilim insanıdır.

Prof. Dr. Aziz Sancar, kimya alanında yapmış olduğu çalışmalar sonucu 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü alarak ülkemizi bu önemli başarısıyla temsil etmiştir.

Nobel Kazananları Para Ödülüyle Neler Yaptı?

1903 yılında Nobel Fizik Ödülü alan Marie ve Pierre Curie, kazandıkları tutarı bilimsel çalışmalarını sürdürmek üzere kullandı. 1993 yılı Nobel Tıp Ödülü sahibi Richard Roberts kazancıyla kroket oyun sahası kurdu.

2001 yılı nobel Tıp Ödülü kazananı Sir Paul Nurse, kazandığı nakit para ödülüyle lüks bir motosiklet aldığı bilinmektedir.

2006 yılı Nobel Fizik Ödülü sahibi John Mather elde ettiği parayı kendi vakfına bağışlamıştır. Aynı yılın Nobel Edebiyat Ödülü kazananı Orhan Pamuk, Masumiyet Müzesi’nin kapılarını açtı.

Nobel Ödüllerine Kimler Aday Gösterebiliyor?

Nobel Barış Ödülü sahiplerinin kendilerini aday göstermesi kesinlikle mümkün değildir. Ödül sahibini belirleyebilecek kişi ve kurumlar aşağıdaki gibidir;

· Uluslararası Hukuk Enstitüsü Üyeleri

· Nobel Barış Ödülü adayları

· Norveç Nobel Komitesi eski ve mevcut üyeleri, danışmanları

· Lahey Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Daimi Tahkim Mahkemesi Üyeleri

· Üniversite profesörleri, rektörleri, direktörleri ve enstitü müdürleri

· Nobel Barış Ödülü almaya hak kazanan kurumların yönetim kurulu üyeleri

· Mevcut yönetimdeki devlet başkanları, kabine üyeleri ve bakanlar

Nobel Ödülü Alan En Genç Kişi Kimdir?

Nobel ödülü alan en genç kişi 17 yaşında çocukların eğitim hakkını savunan Malala Yousafzai’dir. Aktivist ödülünü 2014 yılında büyük bir törenle teslim almıştır.

Üsküdar Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı’nın diğer blog yazılarına göz attınız mı? Çok daha fazla içeriğe ulaşmak için Sks Blog’u takip etmeye devam edin!