Afet Psikolojisi Nedir? İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Afet, gündelik yaşantıyı kesintiye uğratarak büyük zararlara yol açan her türlü doğal veya insan kaynaklı olaylar şeklinde tanımlanmaktadır.

Afetten söz edebilmek için hayatın olağan akışının bozulması ve toplumda büyük kayıpların meydana gelmesi gerekmektedir. Bireylerin afet sonucunda yaşadığı psikososyal travma, hayatlarının büyük bir kısmını olumsuz etkilenmektedir.

Afet sonrası psikolojik iyi oluşun sağlanması ve dayanıklılığın artırılması için afet öncesinde önlemeye yönelik destekleyici çalışmalar yapılması gerekmektedir. Bu faaliyetler kapsamında afet psikolojisi kavramı ortaya çıkmaktadır.

Afet Psikolojisi Nedir?

Afet psikolojisi, afetlerin insanlar üzerindeki psikososyal etkilerinin belirlenmesi ve afet sonrası iyilik halinin sürdürülmesine yönelik uygulamaları kapsayan multidisipliner bir alandır. Bireyleri harekete geçirecek afetleri önleyici çalışmaların geliştirilmesi ve afetten sonraki iyileşme sürecinin hızlandırılması afet psikolojisinin temel çalışma alanlarıdır.

Afet psikolojisi yalnızca bireylerin veya toplulukların psikolojisini iyileştirme çalışmaları değildir. Toplumsal düzeyde afet bilincini oluşturarak çeşitli müdahale girişimlerini de ele almaktadır. Afetten sonraki süreçte psikolojik iyi oluşun sağlanması için alanında uzman kişilerden destek alınması gerekmektedir. Bu konuda psikolojik destek doğru sağlanamadığında daha ağır sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.

Öneri yazısı:Afet Sonrası İkincil Travma ve Depremzedelerle İletişim

Afetlerin İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Doğal afetler karşısında kişi doğrudan etkilenebilir veya yakın çevresinin ciddi yaralanmalarına ve hatta ölümüne tanık olabilir. Bu süreçte yaşanan psikolojik duygu durum değişiklikleri travma kapsamında değerlendirilmektedir. Yaşanan afetin ardından bireyin hemen normal hayata dönmesini beklemek doğru olmayacaktır. Bu sürecin üstesinden gelmek aylar bazen yıllar sürebilmektedir.

Afetlerin insan psikolojisi üzerinde endişe, korku, üzüntü, öfke gibi olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bununla birlikte uyku güçlüğü, iştah kapanıklığı ve sinirlilik hali de görülebilmektedir. Yaşanan ruhsal çöküntü ardından bireyin normal hayata adapte olmasını güçleşmektedir.

Afet sonrası yaşanan travmalarda çocuklar henüz gelişim aşamasında olduğundan oldukça fazla etkilenmektedir. Afet sonrasında verdikleri tepkiler çoğunlukla içine kapanık, endişeli ve korkuludur. Afet gibi travmatik olaylar sonucunda bireyde çeşitli rahatsızlıklar daortaya çıkabilmektedir.

Travma sonrası gelişen anksiyete bozuklukları, depresyon hali, stres ve davranış bozukluklarıçocuklar ve yetişkinler arasında yaygın görülen psikososyal etmenler arasında yer almaktadır. Bu durumlar karşısında uzman görüşüyle hareket etmek kısa sürede verimli tedavi olunmasını sağlayacaktır.

Afet Etkilerinden Kendinizi Koruma Yolları Nelerdir?

Afet sonrası travma yaşayan kişiler için yardımcı olabilecek yöntemler şunlardır;

• Hissettiğiniz duygularla başa çıkabilmek için onlarla yüzleşin.
• Bir anda normal hayata dönmeye çalışmayın.
• Yaşam tarzınızda değişiklikler yapmaya başlayın.
• Ortak çalışmalara katılarak yalnızlık hissinden uzaklaşın.
• Depremi yaşadıysanız mutlaka uzman görüşü alın.

Son zamanlarda yaşanan doğal afetler oldukça endişe uyandıran bir konu. Büyük oranda can ve mal kayıplarının yaşandığı afetlere karşı korunma yollarına başvurulmadıkça risk faktörleri artmaktadır. Alınacak önlemlerle yaşanan afetin etkilerini hafifletilebilmektedir. Bugün Dünya genelinde 31 çeşit doğal afet bulunmaktadır. Bu afetler karşısında kendinizi korumanın yollarını bilmek afet sonrası süreçte iyi oluşunuzu hızlandıracaktır.

Sonuç olarak;

Her bireyde afet sonrası yaşanan travmatik etkiler farklılaşmaktadır. Afet sonrası olayları hatırlamakta güçlük çekebilir veya yalnızlık korkusu yaşayabilirsiniz. Bu durumlar karşısında bireysel tedavi kadar uzman tedavisi de oldukça önemlidir.

Bu yazıda, afet psikolojisinin ne olduğundan, doğal afetlerin getirdiği zorluklardan ve bu zorlu durumlardan kendinizi nasıl koruyabileceğinizden bahsettik. Deprem psikolojisi ve yaşanan travmalar hakkında daha fazla bilgi almak için Depremin Psikolojik Etkileri: Yaşanan Stres ve Travmaların Üstesinden Nasıl Gelinebilir? adlı içeriğimize göz atabilirsiniz.