Depremin Psikolojik Etkileri: Yaşanan Stres ve Travmaların Üstesinden Nasıl Gelinebilir?

Kısa bir süre önce meydana gelen Kahramanmaraş merkezli ve 10 ili etkisi altına alan deprem, bize tekrardan bir deprem ülkesi olduğumuzu hatırlattı. Deprem, yaşamın her alanını farklı şiddetlerde etkileyen doğal bir döngüdür.

Hem yerleşim yerlerinde hem insan psikolojisi üzerinde yıkıcı etkilere sahiptir. Her doğal afet sonrası gibi deprem sonrasında da travmatik etkiler oluşabilmektedir. Bu travmatik etkiler her insanda farklılık göstermektedir. Dolayısıyla yaşanan stres ve travmaların üstesinden gelmek bazen haftalar, aylar, yıllar sürebilmektedir.

Depreme bire bir maruz kalınmasa bile kitle iletişim araçlarından depremi takip eden kişilerde de afet sonrası travma etkileri oluşabilmektedir. Bu yazıda, depremin psikolojik etkilerinden ve yaşanan travma ile başa çıkma yollarından bahsedeceğiz.

Depremin Psikolojik Etkileri Nelerdir?

Deprem gibi doğal afetler her insanda farklı psikolojik etkilere yol açmaktadır. Bu etkiler depremin etkilediği bölgenin koşulları, depremin şiddeti, can kaybı oranı ve kişinin psikolojik durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Depreme maruz kalan kişiler yaşanan olay sonrasında travmatik semptomlar yaşayabilirler. Benzer bir olayın tekrar yaşanabileceğinden endişe duyarlar. Bu endişe, kişinin kendisine veya sevdiklerine karşı bir tehdit oluşturarak gündelik hayatı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Normalleşmeye gidilmesi için yaşanan acıların kısa sürede atlatılması gerekmektedir. Aksi halde toplumsal düzeyde ciddi sosyal aksaklıklar meydana gelebilmektedir.

Depremden etkilenen kişiler kısa, orta ve uzun vadede psikososyal etmenlere maruz kalmaktadır. Travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, anksiyete bozuklukları, korku ve suçluluk duygusu insan psikolojisi üzerinde en çok karşılaşılan duygu durum bozukluklarındandır. Deprem sonrası insan psikolojisi yaşanılan şokun ardından pasifleşme ve iyileşme süreçlerini geçirmektedir.

Afet sonrası yaşanan şokun ardından iyileşmeye gidilmediği takdirde sosyal kırılmalar oluşacaktır. Normalleşme sürecini sürdürebilmek için yaşanan travma etkilerinin küçültülmesi gerekmektedir. Uzmanlar afetten sonraki 4-6 hafta içerisinde yaşanılan olayın şokunun atlatılarak normal hayata dönülmesi gerektiğini, aksi takdirde travma uzarsa toplum düzeninin bozulacağını söylemektedir.

Öneri yazısı:Afet Psikolojisi Nedir? İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Depremin Yarattığı Travmaların Etkileri Nelerdir?

Travma, kişinin fiziksel ve zihinsel olarak yaşadığı olumsuz durumların etkilerini sürdürmesi sonucu iyilik halinin bozulmasıdır. Deprem sonrası yaşanan duygu durum değişiklikleri psikolojik travmalara yol açmaktadır. İnsan psikolojisi üzerinde şok, panik, korku, endişe, üzüntü ve öfke gibi etkileri bulunmaktadır. Depremin yarattığı travmaların oluşturduğu etkiler şunlardır;

• Olayları hatırlamakta güçlük çekmek
• Olayın yeniden yaşanacak olmasından endişe duymak
• Şok, panik, korku, üzüntü, öfke duygularını yoğun hissetmek
• Her uyarana karşı hassasiyet duymak
• Yalnız kalma korkusuna kapılmak
• Sürekli tedbirde olma ihtiyacı hissetmek
• İştahsızlık, huzursuzluk, sinirlilik belirtileri göstermek
• Odaklanma güçlüğü yaşamak
• Uyku bozuklukları yaşamak

Depremin yarattığıtravmatik etkilerhakkında daha fazla bilgi için Prof. Dr. Tarhan anlattı: Depremin psikolojik etkileri nasıl atlatılır? ve Deprem ve Travmatik Etkisiadlı içeriklerimizegöz atabilirsiniz.

Yaşanan Stres ve Travmaların Üstesinden Nasıl Gelinebilir?

• Kişi yapmak istemediği davranışlar için zorlanmamalıdır.
• Duygularını rahatça anlatmasına izin verin.
• Kişinin duygularını bastıracak yorumlardan uzak durulmalıdır.
• Sigara, çay, kahve tüketimi sinir sistemini ajite edeceğinden azaltılmalıdır.
• Kişinin zihinsel ve fiziksel olarak güvende olduğu bir ortam hazırlanmalıdır.
• Günlük yaşamı düzenleyecek bir plan oluşturulmalıdır.

İnsanların afet sonrası oluşan travmalarla başa çıkmalarına yardımcı olacak yöntemlerin belli bir standartı yoktur. Bireyin psikolojik durumuna, yaşam koşullarına ve uygulanabilirlik düzeyine uygun bir yöntem belirlenmelidir. Kişi iyileşme sürecine başlamadan önce çok zor bir süreçten geçtiğinin bilincinde olmalıdır.

Sonuç olarak;

Her travmatik olay sonrası yaşanan duygu durum değişiklikleri belli bir zaman sonra etkisini kaybetmektedir. Deprem sonrası oluşan travma sinir sistemini ajite ederek duygusal sorunlara yol açar. Yaşanan ruhsal sıkıntının ardından kişinin zihinsel ve bedensel gelişimine katkıda bulunmak psikolojik iyileşme açısından oldukça önemlidir.

Doğal afetlerin insan üzerindeki etkileri ve bu etkilerle başa çıkma yolları hakkında daha fazla bilgi almak için Afet Psikolojisi Nedir? İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?adlı içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.Üsküdarlı bilim insanlarının deprem bölgesinde yaptığı incelemeler içinÜsküdarlı araştırmacılar deprem bölgesinde...linke tıklayınız.