Öğrenme Stratejileri ve Teknikleri Nelerdir?

Öğrenme, yaşantılar sonucu bireylerin davranışlarını şekillendiren çok boyutlu bir süreçtir. İnsanların daha iyi yaşam koşullarına sahip olması için gerekli bilgi ve yeteneğe sahip olmasını sağlayan önemli bir unsurdur.

Öğrenim sürecinin en önemli faktörü öğrencilerdir. Bu süreçte öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştıran ve zihninde kalıcı olmasını sağlayan bir çok öğrenme stratejisi bulunmaktadır. Bu stratejilerin uygulanması kadar doğru bilinmesi de oldukça önemlidir. Peki öğrenme stratejileri nelerdir? Her zaman aynı stratejiyi uygulamak mümkün müdür?

Öğrenme Stratejisi Nedir?

Strateji, belirli bir hedefe ulaşmak için izlenen yol ve yöntemlerin tümüdür. Stratejinin pek çok farklı bağlamda kullanımı vardır. Bunlardan biri olan öğrenme stratejisi ise, öğrenen kişinin seçtiği yol ve yöntemlerle kendi kendine öğrenmesini kolaylaştırmasıdır.

Öğrenme stratejileri, bireyin kendisine sunulan bilgileri zihninde bütünleştirmesi ile kalıcı olmasını sağlamaktadır. Stratejilerin başarılı bir sonuç vermesi süreklilik ve çaba gerektirmektedir. Bu nedenle bireyin kendine en uygun öğrenme stratejisini benimsemesi oldukça önemlidir.

Öğrenme Stratejileri Nelerdir?

Öğrenme stratejileri 5 grupta sınıflandırılmaktadır. Bunlar;

1. Tekrar(Yineleme) Stratejileri
2. Anlamlandırma Stratejileri
3. Örgütleme Stratejileri
4. (Anlamayı İzleme) Yürütücü Biliş Stratejileri
5. Duyuşsal Stratejiler’dir.

Öneri yazısı:Akılda Kalıcı Ders Çalışma Teknikleri Nelerdir?

1. Yineleme Stratejileri

Hatırlanması istenilen bilgilerin kullanılan zihinsel yineleme stratejileridir. Temel öğrenme sürecinde olan kişilerin en çok kullandığı tekniktir. Metninde önemli kısımların altını çizme ve sözcükleri değiştirmeden yazarak not alma yineleme stratejilerinin temel niteliklerindendir.

• Altını Çizme: Metindeki temel noktaların belirlenerek okuyanın dikkatini vermesi gereken noktaların altını çizmesidir.
• Aynı Sözcüklerle Not Alma: Metin içerisinde yer alan kelimelerin aynı şekilde kullanılarak metnin kenarına not alınmasıdır. Kenara not alınması, öğrenen kişinin tekrar ederken ikisi arasında ilişki kurmasını kolaylaştıracaktır.

2. Anlamlandırma Stratejileri

Öğrencinin bilgiler arası ilişki kurarak kalıcı ve anlamlı öğrenmesini sağlayan stratejilerdir. Anlamlandırma stratejileri yeni öğrenilen bilginin var olan bilgilerle bütünleştirilmesi sonucu gerçekleştirilmektedir. Bu stratejiler içerisinde zihinsel imge oluşturma, cümle içerisinde kullanma, not alma gibi eylemler bulunmaktadır.

• Zihinsel İmge Oluşturma: Öğrencinin zihinsel ve imgesel canlandırmasını sağlayan durumlarda yararlanılır. Somut bir varlığın zihinde imgeler sonucu oluşmasıdır.
• Cümle İçinde Kullanma: Çeşitli konularla ilgili kavramların öğrenilmesinde anahtar sözcüklerin kullanılmasıdır.
• Özet Çıkarma: Metni ana hatlarıyla anlatma biçimidir. Önemli kısımlar ayırt edilerek zihinde bütünleştirilir ve anımsanması daha kolay bir içerik ortaya çıkar.
• Not Alma: Metnin ana hatlarını içerikle ilişkili olacak şekilde açıklama biçimidir. Not alarak bilgilerin daha kalıcı ve kullanışlı hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

3. Örgütleme Stratejileri

Öğrenilecek bilgilerin tekrardan düzenlenerek daha anlamlı hale getirilerek öğrenmesini sağlamaktadır. Metnin ana hatlarını çıkarma, şema oluşturma, gruplandırma, çizelgeleştirme örgütleme stratejileri içerisinde yer almaktadır.

• Ana Hatları Çıkarma: Bir metnin ana ve yardımcı fikirlerini belirlemektir. Ana hatları çıkarma, içerik üzerinde fikir sahibi olmayı amaçlar.
• Şema Oluşturma: Bilginin görselleştirilerek akılda kalması amaçlanır. Öğrenci şema oluşturarak, bir konuyu ana hatlarıyla ilişkilendirerek öğrenir.
• Çizelgeleştirme: İçerikte yer alan bilgileri çizelge şeklinde yeniden düzenlemektir.
• Gruplandırma: En çok kullanılan stratejidir. Hatırlanması istenen bilgilerin ortak özellikleri göz önüne alınmasıyla oluşturulan gruplandırma işlemidir.

4. Anlamayı İzleme Stratejileri

Öğrencilerin, öğrenme şeklini belirlemesi, yürütmesi ve değerlendirebilmesini sağlayan stratejilerdir. Öğrencinin bireysel öğrenme sürecinde hatalı olan kısımlara karşı çözüm üretebilmesine yardımcı olmaktadır. Kendini değerlendirme, sorunu tespit etme, çözüm üretebilme anlamayı izleme stratejileri içerisinde yer alan niteliklerdir.

• Sorunları Tespit Etme: Öğrencinin öğrenmesine engel olan sorunların belirlenmesidir.
• Kendini Değerlendirme: Bireyin öz değerlendirme yaparak öğrenme sürecindeki seviyesini belirlemesidir.
• Tepkilere Yön Verme: Öğrenme süreci boyunca öğrencinin odaklanmasını sağlayacak tepkilerini yönlendirebilmesidir.
• Çözüm Üretebilme: Bireyin yaptığı hatalara karşı mantık içerisinde bir çözüm yolu sunabilmesidir.

5. Duyuşsal Stratejiler

Öğrencinin öğrenim sürecinde karşılaştığı duygusal ya da güdüsel engelleri ortadan kaldırmak için uygulanan etkinliklerdir. Öğrenciler kendilerine uygun öğrenme stratejileri uygulasalar bile kimi kez duygusal faktörlerin etkisiyle hedeflerine ulaşmada zorluk çeker.

Duyuşsal stratejiler öğrenciyi rahatsız eden faktörlerin ortamdan uzaklaştırılmasını sağlamaktadır. Bu strateji öğrencilerdeki dikkati toparlayamama, konuya odaklanamama ve kaygı duyma gibi olumsuz etmenler karşısında motivasyonu sağlamak için kullanılmaktadır. Kısaca duyuşsal stratejiler, öğrenen kişide oluşan olumsuz duygusal etmenleri gidermek amacıyla uygulanmaktadır.

• Dikkati Toparlayamama: Öğrenme sürecinde öğrencinin öğrenilen konu üzerine dikkatini toparlayamamasıdır. Öğrencinin dikkatinin dağılmasında olumsuz düşüncelerin yanı sıra çevresel faktörler de etkilidir. Dikkati dağıtacak hem içsel hem dışsal etmenlerden uzak durmak odaklanmayı sağlayacaktır.
• Kaygıyı Azaltma: Öğrencinin başarılı olamamasından korkması sonucu gelişen duygudur. Öğrenmeyi engelleyen bu durum kontrol altına alınmadığında başarısızlığı da beraberinde getirmektedir. Düzenli ders çalışarak, özgüven oluşturarak bu durumun önüne geçilmesi mümkündür.
• Motivasyon: Öğrenen kişiyi öğrenmesi için harekete geçiren etkendir. İçsel ve dışsal kaynaklı olabilmektedir. Motivasyon, öğrenen kişide öğrenme isteğini artırmaya yardımcı olmaktadır. Bu nedenle öğrenme sürecinde oldukça önemli bir undurdur.
• Olumlu Tutumlar: Öğrencinin derse ve öğrenmeye karşı olumsuz tutumları belirlenmeli ve bu tutumlar giderilmelidir. Olumlu davranışlar, öğrencinin kalıcı öğrenmesine katkı sağlamaktadır.

Öğrenme stratejileri bireysel öğrenme üzerinde oldukça etkili bir yol haritasıdır. Bu stratejiler kişiye özel olup öğretebilir nitelikte olmalıdır. Kendi özdeğerlendirmesini yapan bir öğrenci yalnızca okul değil okul dışında da vereceği tüm kararlarda bilinçli olacaktır. Bu nedenle uygulanacak stratejinin doğru bilinmesi, ne zaman ve nasıl uygulayacağı oldukça önemlidir.